هنگام انتخاب و خرید کابل های فیبرنوری و یا کانکتورهای فیبر نوری، ممکن است با مفاهیمی مانند PC Polish، UPC Polish و یا APC Polish مواجه شوید. اما به راستی این کلمات و اصطلاحات به چه معنا هستند و این کانکتورها چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ در ادامه همراه ما باشید تا علاوه بر آشنایی با کانکتورهای PC، UPC و APC تفاوت های آن ها را نیز درک کنید.
به بیان ساده، PC، UPC و APC به نوعی، صیقل دادن یا پولیش (Polish) فرول (Ferrule) در کانکتورهای فیبر نوری گفته می شود (همانند شکل پایین). فرول، حلقه‌ای است که در انتهای فیبر قرار می گیرد. این حلقه به گونه ای طراحی شده تا بتواند امکان اتصال یک فیبر به فیبر دیگر را فراهم آورد و به بیان ساده‌تر، اتصال فرستنده و گیرنده را مقدور می سازد. وقتی کانکتورها در انتهای فیبر نصب می شوند، نور ممکن است از فیبر به سمت منبع منعکس شود و سیگنال را مختل سازد. برای افزایش اثربخشی فیبر و جلوگیری از اختلال در سیگنال، مهندسین اقدام به ارتقاء و توسعه سطح مربوط به نقاط حساس الحاقی نمودند که این تلاش ها منجر به معرفی پولیش فرول شد. در حالت کلی 4 نوع مختلف از انواع صیقل یا پولیش وجود دارد که سه مورد از آن ها را در این مقاله مورد بررسی قرار خواهیم داد.
کانکتور فیبر PC
کانکتور فیبر PC، اتصال دهنده ای است که به سبک تماس فیزیکی (Physical Contact) صیقل داده می شود. تماس فیزیکی رایج ترین نوع صیقل دادن است که در فیبرهای مولتی مود OM1 و OM2 می توان آن را به راحتی یافت.
کانکتور فیبر PC، برای غلبه بر شکاف هوا بین دو سطحی که مربوط به نقص های کوچکی هستند در کانکتور فیبر مسطح اورجینال (Original Flat Fiber Connector) تولید شده است. در طراحی PC، یک سر مخروطی استوانه ای با هدف از بین بردن شکاف هوا ایجاد شده است، به همین دلیل میزان افت بازگشت (Return Loss) در کاربری تک حالته (single mode) چیزی در حدود -40dB می باشد که بزرگتر از پولیش مسطح اورجینال است (-14dB و یا بعضی مواقع 4 درصد). امروزه این نوع سبک صیقل دادن، از رده خارج شده و سبک UPC در حال جایگزین شدن آن می باشد.
کانکتور فیبر UPC
کانکتور UPC، مخفف تماس فیزیکی مضاعف (Ultra Physical Contact) است. این کانکتور نوع بهبود یافته کانکتور PC می باشد که از surface finish بهتر و صیقل بیشتری برخوردار است. در این کانکتور افت بازگشت (Return Loss) نسبت به PC وضعیت بهتر و مطلوب تری دارد ( نزدیک -50dB یا بالاتر). اگرچه UPC در مقایسه با PC انعکاس (Reflection) نسبتاً کمتری دارد، اما به اندازه کافی نیز قوی نیست. توجه داشته باشید که اگر قطعی و وصلی بطور مکرر صورت پذیرد موجب وارد شدن آسیب به سطح می شود و عملکرد نهایی را بطور قابل توجهی کاهش می دهد.
کانکتور فیبر APC
به منظور ایجاد انعکاس پایین تر، نسل جدیدی از کانکتورها با نام APC توسعه یافتند و به بازار عرضه شدند. Angled Physical Connect بطور اختصار APC نامیده می شود و به معنی اتصال فیزیکی زاویه دار است. در این ارتباط شعاع قسمت انتهایی فرول در یک زاویه 8 درجه صیقل داده می شود که منجر به کاهش انعکاس می گردد. با تغییر شکل سطح انتهایی بصورت زاویه دار، نور منعکس شده به جای اینکه در هسته فیبر بماند، به داخل روکش نفوذ می کند. لازم به ذکر است، کانکتورهای APC فقط باید به کانکتورهای زاویه دار دیگر متصل شوند، در غیر این صورت با افت الحاق (Insertion Loss) مواجه خواهیم شد. افت بازگشت (Return Loss) نوری کانکتورهای APC، -60dB یا بالاتر است که نسبت به دیگر کانکتورها وضعیت بهتری نیز دارد.
کانکتورهایPC ، UPC و APC چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
تفاوت های کانکتورهای PC ، UPC و APC را بطور کامل توضیح دادیم. حال تفاوت های این نوع اتصالات را از جوانب گوناگون مورد بررسی قرار می دهیم تا با عملکرد، خصوصیات ظاهری و کاربری آن ها بطور دقیق تری آشنا شوید.
اشکال ظاهری
تفاوت عمده‌ای که این کانکتورها با یکدیگر دارند در قسمت انتهایی فیبر به خوبی قابل مشاهده است. اگر چه در قسمت انتهایی کانکتور UPC انحنای جزئی وجود دارد اما بطور کلی کانکتورهای PC و UPC هر دو بدون زاویه صیقل داده می شوند. در مقابل، انتهای کانکتور APC بصورت زاویه دار (8 درجه) صیقل داده می شود. تفاوت بارز دیگری که این نوع کانکتورها با یکدیگر دارند در رنگ آن ها است. یعنی تنها با تشخیص رنگ کانکتور می‌توان نوع پولیش را فهمید. برای مثال یک کابل پچ فیبر نوری FS LC APC تک حالته را در نظر بگیرید. کانکتورهای دو سر فیبر سبز رنگ هستند اما کانکتورهای کابل پچ فیبر نوری LC UPC تک حالته، آبی رنگ هستند. پس نتیجه می گیریم که با این دو روش می توان نوع کانکتورها را به سادگی تشخیص داد.
عملکرد
در گذشته دست یافتن به افت عبوری پایین (Low Insertion Loss)، با استفاده از کانکتورهای APC، به دلیل وجود شکاف هوا بسیار دشوار بود اما امروزه با بهبودهایی که در طراحی کانکتورها به کار رفته است، عملکرد آن ها نیز بطور قابل توجهی ارتقا یافته است.
همانطور که می دانید کانکتور APC به دلیل وجود سطح انتهایی زاویه دار، کمترین بازتاب بازگشت را در بین تمام کانکتورها دارد اما بطور کلی میزان افت بازگشتی (Return Loss) در بین کانکتورهای مختلف متفاوت است. براساس استانداردهایی که در این صنعت وجود دارد، Return Loss در PC، UPC و APC به ترتیب -40dB، -50dB و -60dB است. هر چقد میزان افت بازگشتی بیشتر باشد، انعکاس بهتر و عملکرد کانکتور به مراتب بالاتر خواهد بود. پس با توجه به این توضیحات، کانکتور APC بالاترین علمکرد را در بین این اتصال دهنده ها داراست.
کاربری
از آنجایی که در برخی از موارد که حساسیت بالایی وجود دارد و افت بازگشتی از اهمیت زیادی برخوردار است، عمدتاً از کانکتورهای APC استفاده می شود. برای مثال، در محدوده طول موج بالا، همانند سیگنال های ویدئویی RF، تکنولوژی FTTX، شبکه پسیو نوری و سیستم های WDM بهتر است از APC استفاده شود.
اما در مواردی که افت بازگشتی اهمیت زیادی ندارد، بهتر است از UPC و PC استفاده گردد. کانکتورهای PC را بیشتر در تجهیزات اپراتورهای تلکام می توان یافت و از کانکتورهای UPC در تلویزیون های دیجیتال و سیستم های نیز داده استفاده می شود.
جمع بندی
انتخاب بهترین کانکتور از بینPC ، UPC و APC کار دشواری است. هنگام انتخاب کانکتورها، باید فاکتورهای مهمی مانند هزینه و کارایی را در نظر بگیرید تا بتوانید نیازهای خود را برآورده سازید. با این وجود، یک قانون و اصول همیشگی وجود دارد: در مواردی که سیگنالینگ فیبر نوری با دقت بالایی مورد نیاز است، از کانکتور APC استفاده نمایید و در سیستم های دیجیتالی که حساسیت بالایی ندارند، کانکتورهای PC و یا UPC مناسب و کاربردی خواهند بود.
