چهار نوع تفکر

تفکر خلاقانه  (Creative Thinking)

طبق گفته استیو جابز: ” خلاقیت چیزی جز ارتباط دادن چیزها به یکدیگر نیست.”

به‌عبارت‌دیگر خلاقیت ایجاد ارتباط بین چیزهای قدیمی (موجود) برای دستیابی به یک ارزش جدید است.

در تفکر خلاق نیز داده‌ها، اطلاعات و مفاهیمی که در دسترس همگان است به نحوی پرورش داده می‌شوند (با ایجاد ارتباط بین آن‌ها) که نتیجه آن ایجاد یک ایده یا بینش جدید و منحصربه‌فرد است.

تفکر خلاق با تغییر زاویه دید به مسائل، مشکلات و تهدیدها و تفکر خارج از چارچوب مرسوم و معمول به راه‌حل‌ها و فرصت‌های جدید رشد و توسعه دست می‌یابد.

تفکر انتقادی یا نقادانه (Critical thinking)

هدف از تفکر انتقادی دست‌یابی به آگاهی قابل‌اعتماد است. تفکر انتقادی تلاش برای پیراسته داشتن فرآیند تفکر از خطاهای ذهنی و شناختی است تا نتیجه و خروجی این فرآیند قابل‌اطمینان باشد.

تفکر انتقادی با به‌کارگیری استدلال و تحلیل موشکافانه و سنجش و ارزیابی اطلاعات، نظرات و ایده‌های جمع‌آوری‌شده، باعث استدلال صحیح و مصون ماندن تصمیمات از مغالطه، جانب‌داری‌ و پذیرش کورکورانه می‌شود.

تفکر سیستمی (Systemic Thinking) 

- دست‌یابی به یک تصویر کلی از سیستم/مجموعه‌ای است که موردبررسی قرار داده‌ایم به همراه شناسایی تمامی اجزا این مجموعه.

- کشف و به تصویر کشیدن روابط و اثراتی است که اجزاء تشکیل‌دهنده مجموعه (سیستم) باهم دارند.

- توانایی درک، شناخت و تحلیل روابط سیستم‌ها (شامل زیرسیستم‌ها و ابرسیستم‌ها) است.

تفکر استراتژیک (Strategic Thinking)

تفکر استراتژیک ایجاد و به‌کارگیری پیوسته بینش‌های کسب‌وکار (business insights) برای دست‌یابی به مزیت رقابتی است.  ریچ هورواث (Rich Horwath)

شاید بتوان گفت که در حوزه کسب‌وکار هم در تفکر استراتژیک و هم در تفکر خلاق هدف اصلی ایجاد ارزش‌های جدید برای مشتری است.

درواقع در هر دو مفهوم تفکر استراتژیک و تفکر خلاق، نوآوری یک موضوع کلیدی است. با این توضیح که در تفکر استراتژیک نوآوری باید در راستای دست‌یابی به مزیت رقابتی تعریف شود. به‌عبارت‌دیگر در تفکر استراتژیک، حیطه‌های نوآوری باید از فیلتر استراتژی عبور کنند.